Γιατί λατρεύουμε να βλέπουμε κάθε χρόνο τις ίδιες Χριστουγεννιάτικες ταινίες;
Κάθε χρόνο, αρχίζουμε να νιώθουμε αυτό το ζεστό αίσθημα ότι ερχόμαστε πιο κοντά στις γιορτές και κάνουμε τα ίδια πράγματα που κάνουμε κάθε Χριστούγεννα: ακούμε την ίδια μουσική, αγοράζουμε τα ίδια στολίδια και βλέπουμε τις ίδιες ταινίες; Γιατί όμως τείνουμε να κάνουμε τα ίδια πράγματα;
Παρόλο που βλέπουμε τον κόσμο να αλλάζει, τις θρησκείες να αποκτούν λιγότερο σημαντικό ρόλο στις ζωές μας και τις σύγχρονες εναλλακτικές επιλογές να παίρνουν τη θέση τους, υπάρχει ένα πράγμα που είναι αειθαλές: αυτό είναι ο εορτασμός των Χριστουγέννων.
Οι άνθρωποι φαίνεται να το αγαπούν, είτε είναι θρησκευόμενοι είτε όχι. Αγαπάμε την ατμόσφαιρα, τις μυρωδιές και τις εικόνες που μας θυμίζουν την παιδική ηλικία, την ιδέα της θαλπωρής και της ανταλλαγής δώρων με τους αγαπημένους μας, ενώ έξω πέφτει χιόνι (;) και έχουμε στολίσει με ενθουσιασμό το χριστουγεννιάτικο δέντρο.
Είναι κάτι που οι άνθρωποι κάνουν από πάντα, χρόνο με το χρόνο και δεν γίνεται καθόλου βαρετό. Αυτό λέει ότι ως άνθρωποι μας ελκύουν οι ρουτίνες, τα πράγματα που είναι οικεία και κυρίως αυτά που μπορούν να έρθουν εύκολα.
Αυτό συμβαίνει επειδή ο εγκέφαλός μας είναι ρυθμισμένος έτσι ώστε να χρησιμοποιεί γνωστικές προκαταλήψεις για να πλοηγείται ευκολότερα στη ζωή και η περίοδος των γιορτών γίνεται μέρος αυτού.
Οι ψυχολόγοι υποστηρίζουν ότι οι γνωστικές προκαταλήψεις είναι λάθη σε γνωστικές διαδικασίες όπως η λογική, η αξιολόγηση και η μνήμη. Αυτές μπορεί να είναι το αποτέλεσμα αυτόματων διαδικασιών που συμβαίνουν στο υποσυνείδητο μυαλό μας και συχνά βασίζονται στις προτιμήσεις και τις πεποιθήσεις ενός ατόμου.
Και το ίδιο μοτίβο εξηγεί γιατί βλέπουμε τις ίδιες χριστουγεννιάτικες ταινίες και ακούμε τα ίδια χριστουγεννιάτικα τραγούδια. Σύμφωνα με έρευνα που διεξήγαγε η Amazon, ο μέσος άνθρωπος ακούει το All I Want for Christmas is You της Mariah Carey 16.000 φορές στη διάρκεια της ζωής του.
Οι ταινίες Love Actually (2003), It’s A Wonderful Life (1946), Elf (2003), The Muppet’s A Christmas Carol (1992), Home Alone (1990), είναι κλασικές χριστουγεννιάτικες ταινίες και μόλις κάποιος αναφέρει αυτές τις ταινίες, αυτόματα μπαίνουμε σε χριστουγεννιάτικη διάθεση.
Καθόμαστε μπροστά στην τηλεόραση και γελάμε με τις σκηνές της ταινίας σαν να τις βλέπουμε για πρώτη φορά. Υπάρχει αυτή η ανακούφιση στις καρδιές μας, γνωρίζοντας ότι η ιστορία τελειώνει καλά, ότι οι άνθρωποι επανενώνονται και ότι όλοι απολαμβάνουν στο τέλος ένα ζεστό χριστουγεννιάτικο γεύμα.
Αποδεικνύεται ότι αυτός ακριβώς είναι ο λόγος για τον οποίο βλέπουμε τις ίδιες ταινίες ξανά και ξανά: Η θετικότητα και η επιβεβαίωση.
Ξέρουμε λίγο πολύ τι συμβαίνει στο 98% όλων των χριστουγεννιάτικων ταινιών. Κάποια στιγμή, όλοι οι χαρακτήρες, ειδικά οι πρωταγωνιστές, συνειδητοποιούν τη σημασία της αγάπης, της οικογένειας και της ανθρώπινης σύνδεσης.
Υπάρχουν πάντα ιστορίες ανθρώπων που ταξιδεύουν χιλιόμετρα για να συναντήσουν τους αγαπημένους τους στην άλλη άκρη του κόσμου, ανθρώπων των οποίων οι επιθυμίες και οι σκέψεις γίνονται πραγματικότητα καθώς γιορτάζουν τις γιορτές στις πατρίδες τους.
Και μας αρέσει απόλυτα αυτό: να γνωρίζουμε τι πρόκειται να συμβεί και όλη αυτή η κλισέ θετικότητα. Νιώθουμε σαν να είμαστε στην πραγματικότητα οι σκηνοθέτες της ίδιας της ταινίας.
Οι ψυχολόγοι υποστηρίζουν ότι αυτό συμβαίνει επειδή η επανάληψη γεννάει αγάπη, ως εκ τούτου, απολαμβάνουμε την τεράστια ικανοποίηση που μας προσφέρει η παρακολούθηση των ίδιων ταινιών ξανά και ξανά.
Για την ακρίβεια, οι ψυχολόγοι το ονομάζουν αυτό “φαινόμενο της απλής έκθεσης”, με το οποίο υποστηρίζουν ότι στους ανθρώπους, τα οικεία πράγματα επεξεργάζονται ευκολότερα.
Ο εγκέφαλός μας λατρεύει το αίσιο τέλος. Και αυτό είναι το νόημα των χριστουγεννιάτικων ταινιών. Λαχταράμε τη σύνδεση, την αγάπη και τη συντροφικότητα.