Μην τον αφήσεις να… αυτοκτονήσει!
Ένας άνδρας μπαίνει σε μια τυχαία πολυκατοικία, ανεβαίνει τους ορόφους και πέφτει στο κενό. Ένας ηλικιωμένος άνδρας ξαφνιάζει τους δικαστικούς κλητήρες που έρχονται να του επιδώσουν έξωση πέφτοντας από το μπαλκόνι του. Το μπαλκόνι γίνεται ένα ιδιότυπο Ζάλογγο για έναν 60χρονο και την 90χρονη άρρωστη μητέρα του. Κάποιος άλλος επιλέγει να πέσει από την Ακρόπολη, ενώ η αυτοκτονία του φαρμακοποιού μπροστά στα έκπληκτα μάτια των περαστικών από την πλατεία Συντάγματος είναι από κείνα τα περιστατικά αυτοκτονιών που δύσκολα θα ξεχαστούν. Τους τελευταίους μήνες οι ειδήσεις για αυτοκτονίες είναι τόσο πολλές που αδυνατεί κανείς να συγκρατήσει τις λεπτομέρειές τους. Αυτό όμως που μένει είναι εκείνη η πικρή αίσθηση ότι ακόμη ένας άνθρωπος χάθηκε και εμείς οι υπόλοιποι μένουμε εδώ να μετρούμε τις απώλειες, ανήμποροι να βοηθήσουμε.
Τι συμβαίνει λοιπόν;
Αυξήθηκε όντως η συχνότητα των αυτοκτονιών στη χώρα μας; Γιατί αυτοκτονούν οι συμπολίτες μας; Αρκεί το ζοφερό κλίμα της ύφεσης να κάνει τον θάνατο ελκυστικότερο από τη ζωή για κάποιους ανθρώπους; Μπορούμε να κάνουμε κάτι για να σταματήσουμε τις αυτοκτονίες, οποιαδήποτε και αν είναι η αιτία τους; Οδηγημένοι από τη σκληρή ειδησεογραφία και με απόλυτο σεβασμό για τους ανθρώπους που επέλεξαν τον θάνατο ως διέξοδο, μιλήσαμε με τους ειδικούς, τόσο για να κατανοήσουμε τα αίτια αυτής της μάστιγας όσο και για να συμβάλουμε κατά το δυνατόν στην αποτροπή της.
Τόσο η κυρία Μυρτώ Νίλσεν, ψυχολόγος-ψυχοθεραπεύτρια και ιδρυτικό μέλος της «Μέριμνας» (μη κερδοσκοπική εταιρεία για τη φροντίδα παιδιών και οικογενειών στην αρρώστια και στον θάνατο), όσο και ο κ. Κυριάκος Κατσαδώρος, ψυχίατρος και ιδρυτής της «Κλίμακας» (ΜΚΟ που μεταξύ άλλων λειτουργεί από το 2007 την τηλεφωνική Γραμμή Παρέμβασης για την Αυτοκτονία 1018), μας διαβεβαίωσαν ότι όλοι μαζί μπορούμε πράγματι να βοηθήσουμε για να δουν φως στο τούνελ της απόγνωσης οι συνάνθρωποί μας.
Ελλάδα: από το απυρόβλητο στην πρώτη γραμμή
Η αύξηση του ρυθμού των αυτοκτονιών στην Ελλάδα κατά τη διάρκεια της τελευταίας πενταετίας είναι καλά τεκμηριωμένη, όπως προκύπτει και από σχετικές δημοσιεύσεις επίσημων στοιχείων σε επιστημονικά περιοδικά. «Το 2008, οπότε και τοποθετείται διεθνώς η έναρξη της οικονομικής κρίσης, ξεπεράστηκε το φράγμα της μιας αυτοκτονίας την ημέρα» σημειώνει ο κ. Κατσαδώρος και συνεχίζει: «Οι εκτιμήσεις μας σήμερα είναι ότι έχουμε 2-3 αυτοκτονίες την ημέρα». Ο λόγος που ο κ. Κατσαδώρος αναφέρεται σε εκτιμήσεις είναι το γεγονός ότι τα επίσημα στοιχεία δεν περιγράφουν επαρκώς το πρόβλημα: «Το στίγμα που συχνά συνοδεύει τις οικογένειες των αυτοχείρων οδηγεί στο να μην καταγράφονται όλες οι αυτοκτονίες. Στην “Κλίμακα” συνεργαζόμαστε τόσο με τα Κέντρα Υγείας όλης της επικράτειας όσο και με τις πανεπιστημιακές ιατροδικαστικές υπηρεσίες προκειμένου να συλλέξουμε τα στοιχεία για τον αριθμό των αυτοκτονιών. Και πάλι κάποιες δεν γίνονται ποτέ γνωστές: εκείνος που αποφασίζει να χρησιμοποιήσει το αυτοκίνητό του για να αυτοκτονήσει, πάντοτε θα καταγράφεται στα τροχαία».
Μομφή προς τον εαυτό του
Ποιοι είναι όμως οι λόγοι για τους οποίους κάποιοι άνθρωποι βλέπουν ως μόνη διέξοδο στα προβλήματά τους τον θάνατο; «Η αυτοκτονία είναι μια μομφή του ατόμου προς τον ίδιο του τον εαυτό» λέει η κυρία Νίλσεν και εξηγεί:
«Ο αυτόχειρας, αρνούμενος το δώρο της ζωής, δηλώνει εμπράκτως την πίστη του ότι η ζωή δεν του αξίζει. Πρόκειται για την παραδοχή της ύστατης αποτυχίας. Βεβαίως, το να βιώσει κανείς οτιδήποτε σαν να πρόκειται για την ύστατη αποτυχία σημαίνει ότι η κρίση του έχει διαταραχθεί, ότι βρίσκεται σε μια συναισθηματική σύγχυση που δεν αφήνει χώρο για την ορθή κρίση. Η απόγνωση που βιώνει το άτομο αυτό δεν αφήνει χώρο για τη σκέψη που οργανώνει το μέλλον».
Σύμφωνα με τη διεθνώς αποδεκτή παραδοχή, η πλειονότητα των αυτοχείρων πάσχει από ψυχικές διαταραχές. «Αν και υπάρχουν πολλές συζητήσεις σχετικά με το θέμα, η διεθνής επιστημονική κοινότητα συμφωνεί ότι το ποσοστό των αυτοχείρων που είναι ψυχικά ασθενείς κυμαίνεται από 80% ως 95%» λέει ο κ. Κατσαδώρος. Η ψυχική διαταραχή, η «ευαλωτότητα» κάποιων ατόμων, αν και σοβαρός παράγοντας, δεν αποτελεί ωστόσο ικανή και αναγκαία συνθήκη για να τα οδηγήσει στην αυτοκτονία. Για να συμβεί αυτό απαιτείται και κίνητρο: «Ατομα με ένα συγκεκριμένο γενετικό υπόβαθρο είναι περισσότερο ευάλωτα στην αυτοκτονία, ωστόσο για να φθάσουν ως εκεί απαιτούνται οι κατάλληλες εξωτερικές συνθήκες. Στρεσογόνοι παράγοντες οι οποίοι αθροίζονται και με γεωμετρική πρόοδο οδηγούν το ευάλωτο άτομο στο να βάλει τέλος στη ζωή του» τονίζει ο έλληνας ψυχίατρος.
Η «σκανδάλη» της κρίσης
«Η οικονομική κρίση έχει λειτουργήσει ως πυροδοτικός μηχανισμός για την παρατηρούμενη έξαρση των αυτοκτονιών στη χώρα. Το διαπιστώσουμε και από τη σύνθεση των ατόμων που τηλεφωνούν στη γραμμή 1018. Τα άτομα που έχουν οικονομικά προβλήματα διαφέρουν από τα υπόλοιπα. Είναι περισσότερο θυμωμένα και αισθάνονται αδικημένα. Όπως όμως όλοι οι άνθρωποι που φθάνουν στο σημείο να σκέφτονται την αυτοκτονία ως το μόνο φως στο τούνελ, νιώθουν και αυτά ότι είναι αποκλεισμένα από τα πάντα. Βιώνουν έναν αφόρητο ψυχικό πόνο και έχουν χάσει κάθε ελπίδα» λέει ο κ. Κατσαδώρος.
Προσοχή στα παιδιά!
Η απώλεια του γονέα είναι πάντοτε τραυματική εμπειρία για τα παιδιά, αλλά το τραύμα των παιδιών που χάνουν τον πατέρα ή τη μητέρα τους εξαιτίας μιας αυτοκτονίας είναι πάρα πολύ βαθύ. Τα μέλη της «Μέριμνας», μεταξύ άλλων, παρακολουθούν και στηρίζουν τα τραυματισμένα από το πένθος παιδιά. Σύμφωνα με την κυρία Νίλσεν, «ο αντίκτυπος μιας αυτοκτονίας στην οικογένεια είναι τεράστιος. Εκτός από τη θλίψη για την απώλεια, οι οικείοι του αυτόχειρα αισθάνονται θυμό για το γεγονός και ενοχές που δεν μπόρεσαν να το αποτρέψουν. Ιδιαίτερα τα παιδιά των αυτόχειρων βιώνουν μια ανείπωτη θλίψη και κουβαλούν το βάρος αυτού του θανάτου κατ’ επιλογή σε όλη τους τη ζωή».
Πηγή: www.tovima.gr/science