Στα άδυτα του Μουσείου Αρωμάτων «Farina» της Κολωνίας
Ρεπορτάζ: Βίκυ Καλοφωτιά
Κολωνία, αρχές Φθινοπώρου. Η πόλη έχει ήδη ξεκινήσει να επιστρέφει στους γνώριμους ρυθμούς της καθημερινότητας μετά τη θερινή ραστώνη. Κοιτώντας το ρολόι, διαπιστώνω ότι η ώρα έχει πάει 6, κάτι που υπογραμμίζει με μεγαλοπρέπεια και ο Καθεδρικός Ναός της Κολωνίας, γνωστός στα γερμανικά και ως «Kölner Dom». Είναι η στιγμή που απολαμβάνοντας την τελευταία γουλιά από τον ζεστό καφέ και την μπουκιά από το παραδοσιακό γλύκισμα με μαρμελάδα, φοράμε τις προστατευτικές μάσκες μας και περνάμε το κατώφλι του μουσείου αρωμάτων «Farina» ή αλλιώς «Duftmuseum im Farina-Haus».
Εκεί όπου το 1709, ο Ιταλός αρωματοποιός, Johann Maria Farina, δημιούργησε ένα από τα πιο διάσημα αρώματα στον κόσμο, το γνωστό έως σήμερα «Eau de Cologne» (ελλ. «νερό της Κολωνίας»), προς τιμήν της δεύτερης πια πατρίδας του. Το άρωμα -όπως ο ίδιος έγραψε σε μια επιστολή του- του θύμιζε ένα ιταλικό πρωινό της άνοιξης μετά τη βροχή και έτσι το έκλεισε στην καρδιά του για πάντα, και μαζί με αυτόν και όλοι όσοι κατάφεραν να το μυρίσουν. Η μυρωδιά του ζωντάνευε την ανάμνηση από πορτοκάλια, λεμόνια, γκρέιπφρουτ, περγαμόντο, κέδρο, λουλούδια και βότανα της πατρίδας του και η φήμη του δεν άργησε να εξαπλωθεί με το πέρασμα των χρόνων, σε όλο τον κόσμο.
Ήταν το ξεχωριστό αυτό άρωμα, που έκανε την Κολωνία παγκοσμίως γνωστή ως πόλη των αρωμάτων, ήδη από τον 18ο αιώνα. Σήμερα, οι απόγονοι του J.M.Farina εξακολουθούν να κατασκευάζουν την όγδοη γενιά του πρωτότυπου, έλκοντας στο χώρο παραγωγής του, επισκέπτες από κάθε γωνιά της γης, που μαγεύονται από τη χαρακτηριστική ευωδιά του.
Όπως μας ενημερώνει ο ξεναγός κατά τη διάρκεια της περιήγησής μας στο χώρο του μουσείου: «Σε εποχές που οι άνθρωποι απέφευγαν το πλύσιμο με νερό από φόβο ασθενειών, αυτό το ελαφρύ και αναζωογονητικό άρωμα εμφανίστηκε σαν από θαύμα και κατά κάποιον τρόπο ήταν σαν να κλήθηκε να καλύψει όλες τις δυσάρεστες μυρωδιές. Το νέο άρωμα ήταν ιδιαίτερα δημοφιλές κυρίως σε ευρωπαϊκές βασιλικές δυναστείες, γεγονός που οφειλόταν κυρίως στη διόλου ευκαταφρόνητη τιμή του, καθώς εκείνη την εποχή, ένα μπουκάλι “Eau de Cologne” κόστιζε το μισό του ετήσιου μισθού ενός υπαλλήλου. Λέγεται μάλιστα ότι ο Ναπολέων Βοναπάρτης χρησιμοποιούσε ένα μπουκάλι κάθε μέρα, ενώ η απεικόνιση της τουλίπας στη συσκευασία του, ήταν συνώνυμο της λάμψης και της πολυτέλειας».
Στους διάφορους ορόφους του φημισμένου οικήματος υπάρχουν τα εργαλεία απόσταξης που έχουν χρησιμοποιηθεί ανά τους αιώνες, όπως επίσης και ένα πλήθος φωτογραφιών, μυστικών συνταγών και εγγράφων που περιγράφουν την εξέλιξη της επιχείρησης, ενώ κατεβαίνοντας τη σκάλα που οδηγεί στο υπόγειο έχει κανείς την ευκαιρία να θαυμάσει το ξύλινο γραφείο, όπου ο Farina συνήθιζε να κάνει όλες τις δουλειές του μέχρι το 1760.
Ποια είναι όμως η συνήθης σύνδεση μεταξύ του «Eau de Cologne» που φέρει την υπογραφή του Farina και του «4711 Eau de Cologne»; Ο ντόπιος ξεναγός σπεύδει να μας λύσει και αυτήν την απορία.
«Στην πραγματικότητα, σε μια εποχή που δεν υπήρχε νόμος περί εμπορικών σημάτων, η οικογένεια Farina πάλευε συνεχώς με την παράνομη οικειοποίηση του διάσημου ονόματός της. Επειδή κανείς δεν μπόρεσε να μιμηθεί το πρωτότυπο άρωμα, οι μιμητές αρκέστηκαν να αντιγράψουν το όνομα του αρώματος, καθώς και το όνομα του γνωστού αρωματοποιού. Ακόμη και το μέχρι σήμερα ευρέως γνωστό άρωμα «4711», που παρήχθη από κάποιον Wilhem Mühlens, κυκλοφορούσε αρχικά επίσης ως «Eau de Cologne» έχοντας ως σήμα το όνομα Farina.
»Ήταν τον 19ο αιώνα, όταν η επωνυμία «Johann Maria Farina απέναντι από την Jülichsplatz» προστατεύτηκε από το νόμο περί εμπορικών σημάτων, οπότε ο Mühlens ονόμασε το άρωμά του σύμφωνα με τον αριθμό σπιτιού του κτιρίου στο οποίο κατασκευάστηκε: 4711. Έτσι η υπόθεση ξεκαθάρισε επιτέλους μια και καλή βάζοντας τέλος στη λογοκλοπή».
Λίγο πριν ολοκληρωθεί η ξενάγηση, έχουμε την ευκαιρία να μυρίσουμε μια σειρά από δυσεύρετες αρωματικές ουσίες που χρησιμοποιούνται ως βάση για τη δημιουργία του αυθεντικού αρώματος του Farina και να παρατηρήσουμε τις συσκευασίες και τα ευφάνταστα περιτυλίγματα με τα οποία το πολύτιμο υγρό περιεχόμενο έφτανε στα χέρια των εκλεκτών, καθώς η μία εποχή διαδεχόταν την άλλη.
Βγαίνοντας έξω στο πλακόστρωτο δρομάκι απέναντι από το γραφικό δημαρχείο της πόλης, με την αίσθηση της όσφρησης να έχει αγγίξει το 100% και το μυαλό γεμάτο εικόνες και πληροφορίες μιας άλλης εποχής, ανηφορίζουμε το στενό που οδηγεί σε ένα παραδοσιακό γερμανικό εστιατόριο για καλοψημένο σνίτσελ και γευστική τοπική μπίρα Kölsch.
Εκεί, στην πόλη που βρίσκεται πλάι στις όχθες του ποταμού Ρήνου και κλείνει μέσα της σπάνιους θησαυρούς, για εκείνους που αφήνονται στο μαγικό κάλεσμά της και διψάνε για μια περιπέτεια διαφορετική από τις άλλες…
Δείτε παρακάτω κι άλλες φωτογραφίες από το εσωτερικό του Μουσείου Αρωμάτων «Farina»:
