Μια μπάλα για τα τυφλά παιδιά… κουδουνίζει σε όλο τον κόσμο!
Υπάρχουν εκεί έξω κάποια παιδιά, που γνωρίζουν τον κόσμο βάζοντας το μυαλουδάκι τους να φτιάξει με τη φαντασία όλα όσα τον σχηματίζουν. Τα χρώματα, την ομορφιά ενός λουλουδιού, το πρόσωπο της γυναίκας που τα έφερε στη ζωή, την όψη ενός κατακόκκινου μήλου ή τη μορφή του αγαπημένου τους παιχνιδιού. Δεν έχουν δει ποτέ τον ήλιο κι όμως είναι υπάρξεις φωτεινές, που διψάνε για αγάπη, αγκαλιά και αποδοχή και κλείνουν μέσα στην ψυχή τους τη λάμψη όλου του κόσμου.
Γι’αυτά τα ξεχωριστά παιδιά, που ζουν στο σκοτάδι που απλώνει γύρω τους η τύφλωση, δημιουργήθηκε από τον Ηλία Μάστορα μια ιδιαίτερη μπάλα, η οποία κουδουνίζει και ταξιδεύει σε κάθε γωνιά της γης, χαρίζοντάς τους απλόχερα το γέλιο και τη χαρά. Ο ίδιος μοιράστηκε με το lifesharing.gr όλες τις λεπτομέρειες για την παγκόσμια εκστρατεία «Μια μπάλα για όλους» («A Ball for all») και τη συγκινητική διαδρομή από την ημέρα που ένα τέτοιο παιδί του άλλαξε τη ζωή…
Συνέντευξη στη Βίκυ Καλοφωτιά
Από προπονητής σκάκι στη Σχολή Τυφλών Θεσσαλονίκης μέχρι την έμπνευση για την εκστρατεία «Μια μπάλα για όλους» («A Ball for all»). Πώς εξελίχθηκε στο πέρασμα των χρόνων αυτή η ξεχωριστής σημασίας διαδρομή;
Όλα ξεκίνησαν στην Πολιτιστική Πρωτεύουσα Θεσσαλονίκης το 1997. Είχε εγκριθεί μία πρόταση για να διοργανώσω ένα διεθνές σκακιστικό τουρνουά για άτομα με αναπηρίες. Υπήρχε η διάθεση να πλαισιωθεί και με άλλες δράσεις και ενθουσιάστηκαν με την ιδέα του πρώτου Ευρωπαϊκού Τουρνουά Ποδοσφαίρου Τυφλών. Είμαι χαρούμενος που η διοργάνωση αυτή έγινε πλέον θεσμός, καθώς υλοποιείται ακόμη και φέτος τον Απρίλιο, ενώ προσωπικά μου έδωσε την ώθηση να ασχοληθώ εθελοντικά με τη διαιτησία.
Η επαγγελματική μου ενασχόληση ως προπονητής σκάκι στη Σχολή Τυφλών και στα σωματεία που δημιουργήθηκαν για αθλητές με αναπηρία ολοκληρώθηκε το 2001, ενώ τρία χρόνια αργότερα διαιτήτευσα τον τελικό Παραολυμπιακών Αγώνων Ποδοσφαίρου Τυφλών Αθήνα 2004. Μου πήρε 20 χρόνια για να συνειδητοποιήσω την ανάγκη δημιουργίας της ειδικής πιο ελαφριάς μπάλας από την αντίστοιχη των ενηλίκων που ήδη υπήρχε (“Think out of the…ball”/«Σκέψου έξω από την… μπάλα», δηλαδή αντισυμβατικά). Τα μυαλά, λοιπόν πρέπει να είναι ανοικτά για να λειτουργούν, σαν τα… αλεξίπτωτα!
Τι έχει αλλάξει στον τρόπο που αντιμετωπίζετε τη ζωή από την ημέρα που γνωρίσατε το μικρό Λέανδρο, στη θεατρική αφήγηση του βιβλίου σας «Βέρα η μαγική σκακιέρα»;
Είχα την αίσθηση από την πρώτη στιγμή ότι αυτή η δημιουργία θα με συνοδεύει σε όλη μου τη ζωή. Δεν υπάρχει ημέρα πλέον που να μη λαμβάνουμε φωτογραφίες και μηνύματα από παιδιά με οπτική αναπηρία σε όλο τον κόσμο. Η επίσκεψη στην εταιρία μεταφοράς δεμάτων έχει αποκτήσει ξεχωριστή σημασία. Κάθε χρόνο προσπαθούμε να δημιουργήσουμε νέα εργαλεία συμπερίληψης που θα συνοδεύει την ειδική μπάλα, όπως ασκήσεις για όλους με τη χρήση της μπάλας, το νέο μας παραμύθι «Μία μπάλα για όλους» και σύντομα το πρώτο μας ντοκιμαντέρ! Όλη αυτή η προσπάθεια είναι ομαδική και ευχαριστούμε όλα τα άτομα που μας στηρίζουν, είτε ατομικά, είτε ως κοινότητες σε ομάδες κοινωνικής δικτύωσης.
Έχετε διατελέσει παγκόσμιος υπεύθυνος Διαιτησίας Ποδοσφαίρου Τυφλών από το 2013-2017. Ποιες στιγμές έχουν χαραχτεί ανεξίτηλα στη μνήμη σας;
Εμπειρία ζωής και η πρώτη συμμετοχή ως υπεύθυνος διαιτησίας ποδοσφαίρου τυφλών στους Παραολυμπιακούς Αγώνες στο Ρίο 2016 και ως υπεύθυνος διαιτησίας της παγκόσμιας ομοσπονδίας 2013-2017. Η εθελοντική δράση αριθμεί περισσότερα από τα μισά χρόνια ζωής μου και με έχει καθορίσει ως άνθρωπο, έχοντας ταξιδέψει για εκπαίδευση διαιτητών σε πάνω από 60 χώρες.
Δράττοντας την ευκαιρία με αφορμή τον ετήσιο εορτασμό της Παγκόσμιας Ημέρας της Γυναίκας την 8η Μαρτίου, είμαι χαρούμενος που άλλαξα την αρχική απόφαση της Παγκόσμιας Ομοσπονδίας και το 2017 ήταν η πρώτη φορά που αθλήτρια με ολική τύφλωση συμμετείχε στην Εθνική Ομάδα της χώρας της στο Πανευρωπαϊκό Πρωτάθλημα Ποδοσφαίρου Τυφλών. Η Dorien από το Βέλγιο ήταν η πρώτα γυναίκα που συμμετείχε στο ανοικτό για όλους πλέον επίσημο πρωτάθλημα και μάλιστα εκεί διαιτήτευσα για τελευταία φορά μαζί με διαιτήτρια από την Γερμανία.
Υπάρχουν επαρκείς εγκαταστάσεις και ενδιαφέρον από την πλευρά της Πολιτείας για την προώθηση του αθλήματος στην Ελλάδα;
Το ποδόσφαιρο τυφλών άνθισε μέχρι τους Παραολυμπιακούς Αγώνες Αθήνα 2004, όπου η εθνική ομάδα κατάφερε να αγωνιστεί στον μικρό τελικό για το χάλκινο μετάλλιο. Δεν είμαι ο κατάλληλος να απαντήσω στην ερώτηση, καθώς υπάρχουν οι εκπρόσωποι των σωματείων και των Ομοσπονδιών για να τοποθετηθούν. Ως διαιτητής, είμαι θεσμικά ουδέτερος στη χώρα μου αλλά και παγκοσμίως.
Η προσπάθεια του «A Ball for all» ξεκίνησε από το Σωματείο «Youthorama». Με ποιους άλλους φορείς έχετε ενώσει τις δυνάμεις σας για την ευρύτερη διάδοση της καμπάνιας;
Το σωματείο «Όραμα Νέων Youthorama» δημιουργήθηκε το 2003 στο Πανόραμα Δήμου Πυλαίας Χορτιάτη και υλοποιούμε προγράμματα για τη νεολαία και τη Σκακιστική Ακαδημία για παιδιά. Οι συναντήσεις νέων είναι ανοικτές σε μηνιαία βάση και δεν υπάρχει κανένα κόστος συμμετοχής. Οι νέοι εμπνέονται και δημιουργούν σχέδια τοπικής και διεθνής εμβέλειας, ενώ συμμετέχουν τα τελευταία δέκα χρόνια στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο Νέων για το νερό και την κλιματική αλλαγή. Ως νόμιμος εκπρόσωπος και δημιουργός της πατενταρισμένης ειδικής μπάλας και για τυφλά παιδιά, είναι φυσικό ακόλουθο να είναι ο επίσημος φορέας υλοποίησης της παγκόσμιας καμπάνιας «Μία μπάλα για όλους».
Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα είναι εγκεκριμένο από το Υπουργείο Παιδείας και πιστοποιημένο από το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής για όλα τα σχολεία της χώρας, Νηπιαγωγεία-Δημοτικά-Γυμνάσια-Λύκεια, γενικά και ειδικά σχολεία. Το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος χρηματοδότησε την πιλοτική φάση υλοποίησης 2019-2020 και μετά τη χαρτογράφηση όλων των σχολείων όπου φοιτούν και παιδιά με πρόβλημα όρασης, στείλαμε 700 πακέτα σε 170 σχολεία, ένα πακέτο για κάθε παιδί με οπτική αναπηρία και ένα για τη σχολική μονάδα.
Φέτος, έχουμε ξεκινήσει τη συνεργασία με το δίκτυο Ακαδημιών του Ολυμπιακού, που αριθμεί 50 ακαδημίες σε 4 ηπείρους. Σε διεθνές επίπεδο, μας στηρίζει για 2η φορά το «UEFA Foundation for Children» ενώ υλοποιούμε εκπαιδευτικά προγράμματα αθλητισμού από το Πρόγραμμα «Erasmus+Sport» και νεολαίας με το Πρόγραμμα «Erasmus+Youth-Ίδρυμα Νεολαίας και Δια Βίου Μάθησης».
Επίσης, στο Κατάρ αλλά και παγκοσμίως μας στηρίζει το «Save the Dream Foundation-International Center Sports Security». Αρκετοί φορείς της πόλης μας βοήθησαν διοργανώνοντας ανοικτές δράσεις όπου με τα έσοδα αγοράστηκαν περισσότερες μπάλες σε συγκεκριμένες χώρες, όπως η «Σύνπραξις», το «Δένδρο Ζωής» και η λέσχη «Lions Θεσσαλονίκης-Ηράκλεια». Το τηλεοπτικό μας κοινωνικό μήνυμα είναι εγκεκριμένο από το Ελληνικό Ραδιοτηλεοπτικό Συμβούλιο και προβάλλεται από όλους τους τηλεοπτικούς και ραδιοφωνικούς σταθμούς της χώρας μας.
Πώς καταφέρνετε να κάνετε τα παιδιά να σας εμπιστευτούν και να νιώσουν ότι έχουν δικαίωμα στο παιχνίδι και την άθληση παρά το ότι ζουν στο σκοτάδι;
Υπέροχη ερώτηση και η αλήθεια είναι ότι δε μου την έχουν υποβάλλει ποτέ. Η κύρια επαγγελματική μου ενασχόληση με τα παιδιά είναι ως προπονητής σκάκι από το 1991 και με τους νέους ως εκπαιδευτής νέων και ενηλίκων από το 2001. Η συμπερίληψη είναι στάση ζωής και δεν υπάρχει διάκριση ανάλογα με το φύλο/ καταγωγή/ αναπηρία κτλ.
Είμαστε όλοι διαφορετικοί και κάνουμε τα πάντα ώστε να προσαρμόσουμε τις δραστηριότητες και να συμμετέχουμε όλοι μαζί, δεν υπάρχει πιο όμορφο συναίσθημα από το να είμαστε αποδεκτοί. Οι γνώσεις και οι δεξιότητες αποκτούνται αλλά για να είμαστε ικανοί ως ενεργοί πολίτες, χρειάζεται να εργαστούμε όλοι στη συμπεριφορά και στις αντιλήψεις για να αναδείξουμε τις αξίες μας.
Τι είναι αυτό που κρατάτε μέσα σας σαν φυλαχτό από τη συμμετοχή σας ως διαιτητής το 2004 και 2008 στους τελικούς του αθλήματος, στο πλαίσιο των Παραολυμπιακών Αγώνων;
Η μαγεία με το ποδόσφαιρο τυφλών έγκειται στη συμπερίληψη της κάθε προπόνησης, στη συνεργασία ολικά τυφλών ποδοσφαιριστών που σκοράρουν σε τερματοφύλακα που βλέπει. Η θέση μέσα στον αγωνιστικό χώρο που μου ταίριαξε ήταν ως διαιτητής. Μοναδική εμπειρία οι Παραολυμπιακοί Αγώνες στο Πεκίνο 2008, η δεύτερη συνεχόμενη φορά ως πρώτος διαιτητής στον τελικό μετά την Αθήνα 2004, σε ένα κατάμεστο γήπεδο και η συναισθητικά φορτισμένη τελετή λήξης την ίδια ημέρα, όπου 70.000 άτομα είχαμε δακρύσει. Ήταν μία από τις πιο δυνατές στιγμές στη ζωή μου.
Έχετε δηλώσει ότι «σκοπός μας είναι να κουδουνίσει η μπάλα σε όσες περισσότερες χώρες του κόσμου γίνεται». Πώς καταφέρνετε κάτι τόσο σημαντικό;
Στην πιλοτική φάση του εκπαιδευτικού προγράμματος «Μία μπάλα για όλους» είχαμε τη δυνατότητα να επισκεφτούμε ορισμένα σχολεία και επιλέξαμε το σχολείο του Λέανδρου. Δεν μπορούσαμε να αρνηθούμε στην επίσκεψή μας να πάμε δεύτερη και τελικά τρίτη φορά καθώς τα αποτελέσματα ήταν διθυραμβικά στη συμπερίληψη, είτε σε επίπεδο κιναισθητικής και κοινωνικοποίησης, είτε στην ενσυναίσθηση. Στόχος μας είναι το να περάσουμε στην πλήρη ανάπτυξη του προγράμματος και να επισκεφθούμε, πανδημίας επιτρέποντος, την επόμενη σχολική χρονιά επιτόπια όλα τα σχολεία της χώρας, όπου φοιτούν και παιδιά με πρόβλημα όρασης.
Στο εξωτερικό, καταφέραμε να στείλουμε μπάλες σε όλα τα τυφλά παιδιά και νέους με μειωμένη όραση στη Σιέρρα Λεόνε. Ήταν συγκινητικές οι πρώτες φωτογραφίες όταν έλαβαν τις πρώτες μπάλες. Αποφασίσαμε, με τη βοήθεια της θεατρικής εθελοντικής ομάδας «Σύνπραξις», να διοργανώσουμε μία θεατρική παράσταση όπου με τα έσοδα θα εξασφαλίζαμε την αποστολή για το σύνολο των παιδιών με οπτική αναπηρία. Χάρη και στους θεατές που κατέκλυσαν το θέατρο, κατέστη δυνατό και για να μας ευχαριστήσουν, οργάνωσαν παρελάσεις σε όλες τις πόλεις, όπου μοιράστηκαν οι μπάλες. Τα τυφλά παιδιά και νέοι κουδούνιζαν τις ειδικές μπάλες και λυπάμαι που δεν μπόρεσα να ήμουν παρών σε αυτές τις δράσεις ευγνωμοσύνης.
Αφουγκράζεστε καθημερινά τις σκέψεις και τα συναισθήματα των παιδιών. Τι είναι αυτό που σας συγκινεί περισσότερο από όσα μοιράζονται μαζί σας και σας κινητοποιεί να συνεχίζετε τη δράση σας;
H παγκόσμια καμπάνια ακουμπάει στην ανάγκη συμπερίληψης των ατόμων με οπτική αναπηρία στο μάθημα της Φυσικής Αγωγής. Δεν υπάρχει μεγαλύτερη χαρά από το να παίζουν όλα μαζί, βασική προτεραιότητα για Ποιοτική Εκπαίδευση. Η μπάλα δίνεται μόνο δωρεάν έχοντας ως στόχο στο Δικαίωμα για παιχνίδι για όλους, καθώς τα εργαλεία συμπερίληψης που υπάρχουν στο εμπόριο, έχουν υψηλό κόστος. Στο βίντεο της δεύτερης χρονιάς διανομής αποτυπώνονται φωτογραφίες από τις διάφορες χώρες όπου στάλθηκαν οι μπάλες.
Κατά πόσο είναι δεκτικοί οι άνθρωποι γύρω μας στο να καταλάβουν την ψυχοσύνθεση αυτών των παιδιών και να τα αγκαλιάσουν;
Σε ένα πρώτο αρχικό επίπεδο, το τρίπτυχο παιδί-τυφλότητα-αθλητισμός συγκινεί και έχει αγκαλιαστεί από όλο τον κόσμο. Το έργο κάθε εκπαιδευτή, εκπαιδευτικού και εργαζόμενου με νέους και παιδιά είναι διαρκές, δεν είναι εφικτό να αλλάξουμε τον κόσμο, αλλά αλλάζοντας την καθημερινότητα κάποιων παιδιών, είναι σημαντικό. Κάθε χρόνο χαρτογραφούμε τα σχολεία της χώρας μας όπου φοιτούν και παιδιά με οπτική αναπηρία και είμαστε σε επικοινωνία με το εκπαιδευτικό προσωπικό. Θέλει προσπάθεια, χαμόγελο και να ξεπερνάς τις προκλήσεις. Άλλωστε ιδανική ομάδα δεν είναι αυτή που δεν αντιμετωπίζει προβλήματα αλλά αυτή που καταφέρνει να τα ξεπεράσει.
Απέχουμε ακόμη πολύ ως χώρα από το να αποκτήσει το ποδόσφαιρο τυφλών τη θέση που του αξίζει;
Η παγκόσμια καμπάνια στοχεύει στη συμπερίληψη μέσω του ποδοσφαίρου ειδικότερα και του αθλητισμού γενικότερα. Σε παγκόσμιο επίπεδο, έχουμε ήδη διανείμει δωρεάν σε 183 χώρες και ελπίζουμε σύντομα σε όλες τις χώρες του κόσμου. Ετοιμάζουμε το πρώτο ντοκιμαντέρ στην Κένυα με τη δωρεά 750 ειδικών μπαλών στους 700 μαθητές και μαθήτριες στο Δημοτικό και Λύκειο σε προάστιο της πρωτεύουσας. Θα ξεκινήσουμε τα γυρίσματα από την Ελλάδα και ελπίζουμε να έχουμε τεράστια απήχηση στη χώρα μας αλλά και διεθνώς.
Το καλύτερο κλείσιμο είναι ότι μόλις χτύπησε το κινητό για να στείλουμε δωρεάν υλικό σε άλλο ένα γενικό σχολείο της χώρας μας, καθώς είμαστε στην περίοδο της νέας χαρτογράφησης. Ελπίζουμε ότι με τη συγκεκριμένη συνέντευξη, θα γίνει πιο γνωστή η καμπάνια και θα δωρίσουμε περισσότερα εκπαιδευτικά πακέτα ώστε να κουδουνίσει η ειδική μπάλα σε κάθε σπίτι και σε κάθε σχολείο όπου φοιτά παιδί με οπτική αναπηρία!
*Στήριξη ΕΔΩ για την υλοποίηση του ντοκιμαντέρ στην Κένυα