«Σπάει» τα ταμπού η μοναδική γυναίκα δημιουργός τατουάζ στο Αφγανιστάν
Της Βίκυς Καλοφωτιά
«Το να είσαι γυναίκα στο Αφγανιστάν απαιτεί κότσια. Κι εγώ είμαι περήφανη για τον εαυτό μου που τα έχω», λέει, ορθώνοντας το ανάστημά της χωρίς ίχνος φόβου. Η Suraya Shaheedi έχει μάθει από μικρό κορίτσι να ζει σε μια ανδροκρατούμενη κοινωνία, που δεν συγχωρεί με τίποτα το να είσαι γυναίκα και να τολμάς. Να τολμάς να πηγαίνεις κόντρα στις προκαταλήψεις και να παίρνεις διαζύγιο μεγαλώνοντας το παιδί σου μόνη. Να τολμάς να διεκδικείς το να ζεις ελεύθερα χωρίς να υποτάσσεσαι στην κυριαρχία του άνδρα. Να «χτυπάς» τατουάζ σε άλλους και να είσαι η μοναδική γυναίκα σε όλο το Αφγανιστάν που τολμά να το κάνει έστω και κρυφά, μέσα σε ένα κινητό αυτοσχέδιο στούντιο που μεταφέρεται συνεχώς, προκειμένου να μην αφήνει πίσω τα ίχνη της και να γλιτώνει από τη μανία των Ταλιμπάν. Μια μανία ικανή να της κοστίσει την ίδια της τη ζωή αν εκείνη δεν προλάβει να ξεφύγει και πέσει στα χέρια τους.
Έχουν περάσει σχεδόν δύο χρόνια από τότε που άνοιξε την επιχείρησή της στην πρωτεύουσα, την Καμπούλ, αποφασίζοντας να χαράζει τα πιο ευφάνταστα σχέδια πάνω στο δέρμα ανδρών και γυναικών που εμπιστεύονται τυφλά το ταλέντο της. Δεν περνάει μέρα που να μην δεχθεί απειλές για το «θράσος» της να «σπάσει» τα ταμπού και να δημιουργεί τατουάζ, να είναι διαζευγμένη και να μην διστάζει να συνεργάζεται και με άνδρες.
«Οι άνθρωποι στο Αφγανιστάν πιστεύουν ότι το να κάνεις τατουάζ είναι παράνομο. Ωστόσο, το αν οι πελάτες μου είναι άνδρες ή γυναίκες δεν έχει καμία απολύτως σημασία για εμένα. Κάνω τατουάζ και στα δύο φύλα. Δεν μπορώ να αφήσω με τίποτα το επάγγελμα που αγαπώ» δηλώνει η ίδια σε ξένα μέσα ενημέρωσης.
Σε ένα δωμάτιο, πίσω από μια μαύρη κουρτίνα, έρχονται καθημερινά νέοι άνθρωποι για να αποκτήσουν τα πιο πρωτότυπα σχέδια καθώς η βελόνα διαπερνά το δέρμα αφήνοντας πάνω του το ανεξίτηλο αποτύπωμά της από μελάνι. Γεωμετρικά σχήματα που τυλίγονται γύρω από φωτιά, πλάσματα με μορφές παραμυθένιων ζώων, περίτεχνα σκαλίσματα με εκτυφλωτικά χρώματα, όλα όσα ο νους μπορεί να φανταστεί και άλλα τόσα, χαράσσονται με μαεστρία σε διάφορα μέρη του σώματος. Όλα μέσα από την τέχνη που η Suraya χρησιμοποιεί για να αφήνει στον κόσμο τη σφραγίδα της ότι ναι, είναι εδώ, δυνατή, θαρραλέα και διψάει για δημιουργία, έστω κι αν είναι γυναίκα σε μια χώρα που θεωρεί το φύλο εμπόδιο στο να κάνεις όνειρα και να έχεις το θάρρος να τα πραγματοποιείς.
Γυναίκες όπως εκείνη έχουν χαράξει τη δική τους πορεία, σε μια κοινωνία όπου οι άγραφοι νόμοι περιορίζουν σε μεγάλο βαθμό τους ρόλους και την εκπαίδευση των γυναικών. Σχεδόν το 40% των κοριτσιών στο Αφγανιστάν δεν επιτρέπεται να πάνε στο σχολείο, και σχεδόν το 20% αναγκάζονται από τις οικογένειές τους να το εγκαταλείψουν μετά το τέλος του δημοτικού, σύμφωνα με σχετική έρευνα του διεθνούς αναπτυξιακού οργανισμού «Asia Foundation».
Η Suraya Shaheedi χώρισε τον βίαιο σύζυγό της πριν από δέκα χρόνια, ενώ ήταν έγκυος και τώρα ζει πλέον με τον γιο, τα αδέρφια και τους γονείς της. Ο πατέρας της τη στηρίζει στο έργο της, παρ’ όλο που η πατριαρχική κοινωνία του Αφγανιστάν απαγορεύει σε μια γυναίκα να αγγίζει έναν άνδρα με τον οποίο δεν είναι συγγενής ή παντρεμένη. Μάλιστα, όπως η ίδια αποκαλύπτει, η οικογένειά της ήταν που την προέτρεψε να ασχοληθεί με την τέχνη της, αφότου απέκτησε και εκείνη το πρώτο της τατουάζ κατά την επίσκεψή της στην Τουρκία -ένα βέλος που διαπερνά την εικόνα ενός ματιού στο δεξί της χέρι, το οποίο, όπως λέει, συμβολίζει την υπερνίκηση των αντιξοοτήτων. «Υποστηρίζω την κόρη μου με κάθε τρόπο και νιώθω περήφανος για τον τρόπο που στέκεται ενάντια στα αυστηρά έθιμα που ελέγχουν τις γυναίκες στη χώρα μας», είναι τα λόγια του πατέρα της, όταν τον ρωτούν πώς αισθάνεται εκείνος για όλα αυτά.
Μια γυναίκα, που αψηφά τον κίνδυνο προκειμένου να κάνει αυτό που αγαπά. Μια γυναίκα που αγωνίζεται να εξασφαλίσει μια θέση για το γιο της στο σχολείο για να του χαρίσει τον κόσμο ολόκληρο και να τον βλέπει να χαμογελά. Μια γυναίκα που, εκτός από τη λατρεία της για την τέχνη, είχε το τσαγανό να αποφοιτήσει από το πανεπιστήμιο της Καμπούλ, όπου σπούδασε διοίκηση επιχειρήσεων. Μια γυναίκα που το λέει η ψυχή της και δεν χάνει την ευκαιρία να το αποδεικνύει καθημερινά. Ένα πλάσμα περήφανο για τον εαυτό του, που έχει «τα κότσια να είναι γυναίκα στο Αφγανιστάν». Αυτή είναι η ιστορία της Suraya Shaheedi…