Φιλία ανδρών-γυναικών. Υπάρχει;
Φιλίες μεταξύ γυναικών και φιλίες μεταξύ ανδρών τις γνωρίζουμε τις επιδιώκουμε και τις αντιμετωπίζουμε φυσιολογικά. Όταν ακούμε όμως ότι ένας άνδρας και μια γυναίκα είναι φίλοι, αμφισβητούμε συχνά την αθωότητα ή την ειλικρίνεια της σχέσης.
Υπάρχει τελικά πραγματική φιλία μεταξύ των δύο φύλων;
«Φυσικά και υπάρχει», μας λέει ο κοινωνικός ψυχολόγος, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, κ. Νικόλας Χρηστάκης. «Η σχέση μεταξύ άνδρα και γυναίκας παρέχει μάλιστα κάποια ιδιαίτερα οφέλη: κατ’ αρχάς τη δυνατότητα να κατανοούν καλύτερα το πώς τα άτομα του άλλου φύλου σκέφτονται, αισθάνονται και συμπεριφέρονται, καθώς και την αίσθηση ότι μπορούν να είναι ελκυστικοί στο αντίθετο φύλο. Όμως σημαντικότερο ακόμα όφελος θεωρείται η βελτίωση της επικοινωνίας με το άλλο φύλο, εφόσον μέσα από τη φιλική συνύπαρξη, άντρες και γυναίκες μαθαίνουν να κατανοούν τις ομοιότητες και να αποδέχονται τις διαφορές τους».
«Ο Άκης είναι φίλος μου πολλά χρόνια», αφηγείται η Κάτια. «Κάνουμε παρέα, συζητάμε για τα πάντα, στα δύσκολα και στις χαρές είναι πάντα εκεί. Είμαστε πραγματικοί φίλοι, νομίζω ότι ούτε με μια γυναίκα δε θα μπορούσα να είμαι τόσο κοντά. Πολλοί πιστεύουν ότι κάτι τρέχει μεταξύ μας αλλά δε μας νοιάζει καθόλου. Ο Άκης με βοηθάει πολύ και στις σχέσεις μου με το άλλο φύλο. Ποια γυναίκα θα καταλάβαινε για να μου πει τι να κάνω»;
Οι φίλοι νοιώθουν οικειότητα. Η ανδρική και γυναικεία οικειότητα διαφέρουν κυρίως στη μορφή της συναισθηματικής έκφρασης. Οι γυναίκες μιλούν γι αυτά που αισθάνονται, εκφράζουν τα συναισθήματά τους ακόμη και σωματικά, αγγίζουν τον άλλον, τον χαϊδεύουν, αντίθετα με τους άντρες οι οποίοι τα εκφράζουν κυρίως έμμεσα, πρακτικά και συχνά αποφεύγοντας να μιλήσουν γι αυτά.
«Στις ετερόφυλες φιλίες οι άντρες απολαμβάνουν αυτό που ανακαλύπτουν. Τη δυνατότητα δηλαδή να εκφράσουν την οικειότητα που νοιώθουν και γενικότερα αυτό το βαθύτερο συναισθηματικό άνοιγμα από ότι απέναντι σε έναν άντρα –στοιχεία που οι γυναίκες βέβαια απολαμβάνουν ήδη στις μεταξύ τους φιλίες», επισημαίνει ο καθηγητής κ. Χρηστάκης.
Γάμος κι ετερόφυλες σχέσεις
Το μεγαλύτερο πρόβλημα αντιμετωπίζουν οι παντρεμένοι οι οποίοι αναγκάζονται συχνά να κρατούν μυστικές τις φιλικές τους σχέσεις με το άλλο φύλο γιατί ο σύντροφός τους «απαγορεύει» την ύπαρξή τους.
«Το μέσο ζευγάρι περνάει μόλις 12 με 20 λεπτά την ημέρα κουβεντιάζοντας και τις περισσότερες φορές οι κουβέντες αφορούν τις λερωμένες πάνες, τα πεθερικά, τις υποθήκες, τα δάνεια», λέει η κλινική ψυχολόγος-ψυχοθεραπεύτρια κ. Κατερίνα Μαθιουδάκη. «Κι εκεί έρχεται η φίλη του άντρα, ή ο φίλος της γυναίκας τον οποίο δε χρειάζεται να νταντεύεις όταν είναι άρρωστος, που δε σε αγχώνει όταν δεν πλήρωσες τους λογαριασμούς, κάποιος με τον οποίο δεν περνάς μαζί του στρες. Η φιλία τελικά αντιπροσωπεύει όλα τα ευχάριστα: χιούμορ, φιλοσοφικές συζητήσεις, καλοπροαίρετα σχόλια».
Η Μαρίνα όμως, ετών 36, φωνάζει: «Σιγά μην αφήσω εγώ τον άνδρα μου να έχει φίλες! Θα του κόψω τα πόδια. Καμία γυναίκα δε βλέπει αθώα έναν άντρα και είναι γνωστό ότι κι οι άντρες μόνο τις μαμάδες τους δε βλέπουν σεξουαλικά. Φυσικά και δεν υπάρχει φιλία μεταξύ ανδρών και γυναικών.
Όταν κάνεις παρέα με μία γυναίκα και γυρίζεις στο σπίτι σε μία άλλη, απόδειξε στη σύντροφό σου ότι η σχέση σου με τη φίλη μπορεί να βοηθήσει και τη δική σας σχέση. Αν είσαι άντρας και συναναστρέφεσαι μόνο άντρες ενισχύεται ο ανδρικός τρόπος σκέψης και νομίζεις ότι με τη γυναίκα σου κάτι πάει στραβά γιατί δε βλέπει τα πράγματα όπως εσύ. Με το να θέτεις τα ερωτήματα τύπου «είναι τρελή ή φταίω εγώ;» σε μια άλλη γυναίκα, μαθαίνεις ποια ζητήματα είναι σημαντικά, μπορείς να παραβλέψεις τα μικροπροβλήματα και να κρατήσεις τη μαχητικότητά σου για άλλα θέματα.
Σεξ και φιλία
Συχνά βλέπουμε δυο φίλους του αντίθετου φίλου να ερωτεύονται ή να βάζουν στη ζωή τους το σεξ. Η σχέση τότε μπαίνει σε δοκιμασία. Οι ετερόφυλοι φίλοι πρέπει να προσδιορίζουν και να επαναπροσδιορίζουν το είδος των συναισθημάτων που βιώνουν κι εκφράζουν στο πλαίσιο της σχέσης τους, αλλά και να διαχειρίζονται τις διαθέσεις ερωτισμού και σεξουαλικότητας οι οποίες ενδέχεται να υποβόσκουν στα συναισθήματα αυτά.
Η εμφάνιση της σεξουαλικής έλξης θεωρείται συχνότατα απειλή για τη φιλία, διότι στο νου των ανθρώπων το σεξ φθείρει την ιδανικότητα και την αθωότητά της. Βέβαια, σε κάποιες περιπτώσεις το σεξ και η φιλία μπορούν να συνυπάρχουν. «Είναι οι περιπτώσεις του «φιλικού έρωτα» των «φίλων-εραστών», ή αλλιώς «προνομιούχων φίλων», διευκρινίζει ο κ. Χρηστάκης.
Οι ετερόφυλες φιλίες δοκιμάζονται από τη στιγμή που κάποιος από τους συντρόφους εμπλέκεται σε ερωτική σχέση. Μερικές μάλιστα τερματίζονται. Η επιβίωσή τους απαιτεί να μη γίνονται αντιληπτές σαν απειλή.
«Με την Αριάδνη είμαστε πολύ καλοί φίλοι», λέει ο Σπύρος. «Δυστυχώς αναγκαστήκαμε να διακόψουμε τη φιλία μας, γιατί εγώ έκανα σχέση με μια κοπέλα που ζηλεύει αφάνταστα. Στην αρχή σκέφτηκα να χωρίσω αλλά είμαι πολύ ερωτευμένος μαζί της. Μου έχει βάλει τα δυο πόδια σε ένα παπούτσι, τι να κάνω, το δέχομαι αλλά έχασα τη φίλη μου».
Η φιλία φέρνει υγεία
Οι έρευνες πάντως έδειξαν τις θετικές επιδράσεις της διαπροσωπικής οικειότητας στη ψυχική και σωματική υγεία των ανθρώπων. Πρόσφατες έρευνες έδειξαν ότι η σταθερή ύπαρξη τέτοιων σχέσεων στη ζωή ενός ανθρώπου θεραπεύει το στρες και την κατάθλιψη, ευνοεί την ανάπτυξη των νοητικών λειτουργιών και μειώνει τα εμφράγματα.
«Όσοι δεν έχουν φίλους, στερεύουν συναισθηματικά», λέει η κ. Μαθιουδάκη. «Δε μπορείς να τα λες όλα στον σύντροφό σου, να του γκρινιάζεις και να του μεταφέρεις τα προβλήματα της δουλειάς. Οι φίλοι παίρνουν ένα μέρος του βάρους σου».
Πιο απαραίτητοι κι από τα πλούτη και την εξουσία, έλεγε ο Αριστοτέλης, οι φίλοι είναι πηγή ζωής αλλά και διέξοδος ή καταφύγιο σε μια δύσκολη στιγμή. Ο Γκαίτε συμβούλευε να μην εξαπατούμε τους φίλους μας ακόμη κι αν εκείνοι μας εξαπάτησαν πρώτοι και ο Βίκτορ Ουγκό υποστήριζε ότι η φιλία μοιάζει με τα παλιά κιτρινισμένα βιβλία που η πάροδος του χρόνου τους προσδίδει μεγαλύτερη αξία! Αυτά να μην τα ξεχνάμε!
Μαρία Πανάγου
m.panagou@lampiri.gr