Βέρα Αθανασίου: Από την καραντίνα στην ελευθερία – Τι μας δυσκολεύει και πώς να το διαχειριστούμε
Από την καραντίνα των τελευταίων μηνών, στη σταδιακή άρση των περιοριστικών μέτρων και τη μετάβαση στην ελευθερία του καλοκαιριού. Χωρίς αμφιβολία τίποτα δεν είναι πια το ίδιο μετά το ξέσπασμα του κορονοϊού και μια νέα εποχή έχει ήδη ξεκινήσει. Μια εποχή όπου όλα είναι διαφορετικά και αυτά που μέχρι πέρυσι θεωρούσαμε αυτονόητα, όπως η αγκαλιά, η χειραψία ή το χάδι έχουν αποκτήσει μια άλλη μορφή εξαιτίας του φόβου μήπως θέσουμε την υγεία μας σε κίνδυνο. Έτσι, πλέον προσφέρονται με το… σταγονόμετρο ή ακόμη χειρότερα, παραλείπονται εντελώς.
Πώς μπορεί κανείς να ενισχύσει τον εαυτό του για να προσαρμοστεί στη νέα πραγματικότητα; Γιατί, ενώ έχουν ανοίξει τα καταστήματα εστίασης αρκετοί είναι αυτοί που ακόμη αποφεύγουν τον καφέ με παρέα και προτιμούν τη μοναξιά; Ερωτήματα, στα οποία -μεταξύ άλλων- δίνει απαντήσεις η ψυχολόγος-ψυχοθεραπεύτρια και υποψήφια διδάκτωρ του Παν/μίου Αθηνών, Βέρα Αθανασίου, με την οποία ήρθε σε επικοινωνία το lifesharing.gr
Συνέντευξη στη Βίκυ Καλοφωτιά
«Ο καθένας να φτάνει μέχρι εκεί που μπορεί και να κάνει ένα βήμα τη φορά»
«Φυσικά η περίοδος της καραντίνας ήταν για όλους πολύ δύσκολη, γιατί ήταν μια πολύ μακρά περίοδος και επιπλέον ο τρόπος που την αντιμετώπισε ο καθένας εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, όπως από την προσωπικότητα και από το πόσο έντονα την βίωσε. Για παράδειγμα, εκείνοι που είχαν κάποια απώλεια, είτε υγείας, είτε ζωής, είτε εργασίας και άρα ήταν σχετικά επώδυνο, θα έχουν περισσότερες δυσκολίες μέχρι να το αφήσουν όλο αυτό πίσω τους. Από την άλλη πλευρά, για τους ανθρώπους που το βίωσαν λίγο πιο έμμεσα, με την έννοια ότι δεν είχαν στο περιβάλλον τους κάποια ιδιαίτερη δυσκολία, θα είναι ίσως πιο εύκολη η προσαρμογή. Ο καθένας έχει το δικό του ρυθμό προσαρμογής στις καινούριες συνθήκες και καταστάσεις. Άλλοι προσαρμόζονται πιο εύκολα και άλλοι πιο δύσκολα.
»Οπότε θα χρειαστεί να προχωρήσουμε λίγο πιο σταδιακά και να πηγαίνουμε βήμα-βήμα, έτσι ώστε να νιώθουμε όλο και λιγότερο εκτεθειμένοι στους φόβους μας. Είναι σημαντικό ο καθένας να φτάνει μέχρι εκεί που μπορεί, γιατί πολλές φορές προσπαθεί να ενταχθεί στη μάζα και σε αυτό που κάνει η παρέα του και πιέζεται. Δεν είναι κακό να πει ότι δυσκολεύεται με κάτι που προτείνουν οι φίλοι του ή ότι αισθάνεται διστακτικός με κάτι και αναλόγως να προτείνει έναν εναλλακτικό τρόπο ανάλογα με το πώς νιώθει περισσότερο άνετα.
»Άρα δεν διστάζω να μιλάω για το συναίσθημά μου, εστιάζω σε αυτά που έχω κι όχι σε αυτά που δεν έχω, φροντίζω τον εαυτό μου και τη διατροφή μου, έχω κοντά μου το οικείο μου περιβάλλον και δεν ξεχνάω να λέω στον εαυτό μου «Μπράβο! Τα κατάφερες και σήμερα!».
«Η πανδημία έφερε στην επιφάνεια ήδη υπάρχοντα προβλήματα και δεν δημιούργησε καινούρια»
«Η πανδημία έφερε στην επιφάνεια ήδη υπάρχοντα προβλήματα και δεν δημιούργησε καινούρια, εννοώντας ότι κάποιος που ήταν από πριν πιο ώριμος συναισθηματικά και είχε την ικανότητα να επεξεργάζεται τις δυσκολίες, σίγουρα θα μπορέσει πιο εύκολα να προσαρμοστεί και να τα αφήσει πίσω του. Ακριβώς το αντίθετο συμβαίνει με ανθρώπους που αντιμετωπίζουν κατάθλιψη, ψυχαναγκαστικά συμπτώματα ή κρίσεις πανικού, τα οποία -μαζί με τη χρήση ουσιών- έχουν αποδεδειγμένα αυξηθεί λόγω της ιδιάζουσας αυτής κατάστασης του τελευταίου έτους.
»Όλα αυτά βέβαια δεν ξεκίνησαν με αιτία την πανδημία αλλά με αφορμή αυτήν. Φεύγοντας, δηλαδή από αυτήν την κατάσταση δεν έχουμε να αντιμετωπίσουμε μόνο τις επιπτώσεις της καθαυτής πανδημίας αλλά και τις επιπτώσεις των δυσκολιών που ήρθαν στην επιφάνεια με αφορμή την πανδημία. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί το ότι σε μια οικογένεια που ήταν από πριν δυσλειτουργική, οι σχέσεις μεταξύ των μελών της έγιναν τώρα ακόμη πιο δύσκολες ή αντίστοιχα σε μια οικογένεια μονιασμένη, οι σχέσεις τους έγιναν ακόμη πιο ισχυρές και όλη αυτή η κατάσταση τους έφερε κοντά ακόμη περισσότερο».
«Έχουμε χάσει πολλά αλλά έχουμε κερδίσει και αρκετά, αρκεί μόνο να το συνειδητοποιήσουμε»
«Όσο πιο ώριμα έχει διαχειριστεί κανείς αυτήν την πανδημία μέσα του -και αυτό έχει να κάνει με την ωριμότητα της προσωπικότητάς του γενικότερα- τόσο περισσότερο θα είναι σε θέση να αντιμετωπίσει κάτι ανάλογο στο μέλλον, σε περίπτωση που αυτό χρειαστεί. Όλη αυτή η κατάσταση της πανδημίας έχει αναδεύσει από μέσα μας πράγματα ανεπεξέργαστα, που κουβαλάμε στην ψυχή μας εδώ και χρόνια. Για παράδειγμα, ένας άνθρωπος που δεν έχει διαχειριστεί καλά το πένθος που ίσως και να έχει βιώσει πολύ νωρίς στη ζωή του, θα αντιμετωπίζει με περισσότερη δυσκολία κάθε παρεμφερή κατάσταση, που ανακινεί παρεμφερή πράγματα μέσα του.
»Ακόμη, όμως κι όταν δεν πρόκειται για σημαντικές απώλειες -όπως θάνατος αγαπημένων προσώπων, απώλεια υγείας, εργασίας, συντρόφου- τότε μπορεί ακόμη και μικρές απώλειες, όπως π.χ. ότι έχασε το κινητό του ή ότι έκανε μια μετακόμιση να τον κάνουν να το βιώσει πάρα πολύ άσχημα, όταν αντιμετωπίζει δύσκολες καταστάσεις.
»Αν όμως έχει καταφέρει μέσα σε αυτό το αναγκαστικό διάλειμμα του ενός έτους που προηγήθηκε κατά τη διάρκεια της καραντίνας να διατηρήσει καλές σχέσεις με τους αγαπημένους του και να συνειδητοποιήσει τι έχει κερδίσει μέσα από όλο αυτό -π.χ. γνώρισα τη γειτονιά μου περισσότερο, έκανα περιπάτους γύρω-γύρω που δεν τους έκανα ποτέ, πέρασα περισσότερο χρόνο με το παιδί μου και ήρθαμε πιο κοντά- τότε έχει εκπαιδευτεί στους καταλληλότερους τρόπους αντιμετώπισης μίας ενδεχόμενης νέας κατάστασης που θα είναι παρεμφερής με αυτή που έχει βιώσει. Όλα αντιμετωπίζονται, αλλά εξαρτάται από ποια οπτική γωνία τα βλέπει κανείς…».