Μήπως η εικόνα που έχεις για το σώμα σου είναι αρνητική;

Μήπως η εικόνα που έχεις για το σώμα σου είναι αρνητική;

Σύμφωνα με τους ψυχολόγους η εικόνα που έχουμε για το σώμα μας καθορίζει σε μεγάλο βαθμό την συνολική εικόνα που έχουμε για τον εαυτό μας, επομένως επηρεάζει σημαντικά και τον ψυχισμό μας, και τις συμπεριφορές μας, και τις επιλογές μας στη ζωή. Αυτό σημαίνει ότι όσο πιο αρνητική είναι η εικόνα που έχουμε για το σώμα μας τόσο λιγότερη ικανοποίηση παίρνουμε από τη ζωή μας, τόσο περισσότερο απομακρυνόμαστε από την προσωπική μας πληρότητα και ευτυχία. Ευτυχώς όμως και αυτό το πρόβλημα, όπως και όλα σχεδόν τα άλλα, μπορούν να διορθωθούν, αν συνειδητοποιήσουμε την ύπαρξή τους και αναζητήσουμε τη βοήθεια που χρειαζόμαστε.

Η εικόνα που έχουμε για το σώμα μας είναι μια πολύ προσωπική υπόθεση που βασίζεται κυρίως σε υποκειμενικά και λιγότερο σε αντικειμενικά  δεδομένα, ενώ οι πολλές και μακροχρόνιες σχετικές επιστημονικές έρευνες έχουν αποδείξει ότι η εικόνα που έχει ο καθένας από μας για το σώμα του, διαφέρει από την εικόνα που έχουν οι άλλοι για το σώμα μας.

Πώς διαμορφώνεται και από τι επηρεάζεται η εικόνα που έχουμε για το σώμα μας

 Η εικόνα σώματος είναι μοναδική, προσωπική και αναπόσπαστο κομμάτι της ταυτότητάς μας. Διαμορφώνεται βαθμιαία από την παιδική ηλικία. Οι εμπειρίες της ζωής οδηγούν τα άτομα, είτε να σχετίζονται με το σώμα τους με θετικό τρόπο είτε αρνητικό. Οι παράγοντες που επηρεάζουν την εξέλιξη της εικόνας σώματος διακρίνονται σε δύο βασικές κατηγορίες:

1. Οι επιδράσεις από το παρελθόν

 Αναφέρονται σε όλες αυτές τις δυνάμεις που διαμόρφωσαν τον τρόπο που το άτομο αντιλαμβάνεται και αισθάνεται το σύνολο της εμφάνισής του. Πιο συγκεκριμένα, η εικόνα σώματος επηρεάζεται από:

– τις αξίες και τα νοήματα που υπαγορεύει η κοινωνία για το τι είναι «ιδανικό» σώμα, θηλυκότητα, αρρενωπότητα.

– τις διαπροσωπικές σχέσεις με την οικογένεια και τους συνομηλίκους.

– τα φυσικά χαρακτηριστικά (ύψος, βάρος, δέρμα) και τον τρόπο που αυτά άλλαξαν και εξελίχθηκαν κατά την πορεία της ανάπτυξης.

– τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας (αυτοεκτίμηση, αίσθηση επάρκειας, τρόπος προσέγγισης των σχέσεων κ.α.).

2. Οι επιρροές από το παρόν

 Είναι τα γεγονότα και οι εμπειρίες της καθημερινότητας που καθορίζουν τον τρόπο που το άτομο σκέφτεται και αισθάνεται για το σώμα του, καθώς και το πώς συμπεριφέρεται στο σώμα του.

Οι 4 διαστάσεις της εικόνας που έχουμε για το σώμα μας

Σύμφωνα με τους ψυχολόγους η εικόνα που έχει ο καθένας από μας για το σώμα του δεν είναι μία αλλά… τέσσερις! Ή αλλιώς η δομή της εικόνας σώματος αποτελείται από τέσσερις διαστάσεις:

Αντιληπτική διάσταση: Η εικόνα σώματος είναι ο προσωπικός τρόπος που βλέπουμε τη φυσική μας εμφάνιση και όχι απλά η αντανάκλαση μας στον καθρέπτη. Για παράδειγμα, πιστεύουμε ότι είμαστε πιο γεμάτοι ή πιο αδύνατοι απ’ ότι είμαστε στην πραγματικότητα.

Συναισθηματική διάσταση: Η διάσταση αυτή έχει να κάνει με το αν αισθανόμαστε ικανοποίηση ή δυσαρέσκεια για το σύνολο ή πτυχές της εμφάνισής μας, όπως πχ το βάρος, το σχήμα, το μέγεθος κ.λπ.

Γνωσιακή διάσταση: Η διάσταση αυτή έχει να κάνει με το ποιες είναι οι αντιλήψεις, οι σκέψεις και τα πιστεύω μας για το σώμα μας. Για παράδειγμα  έχει το σώμα μας «σωστό» σχήμα, μέγεθος, βάρος, δέρμα;

Συμπεριφοριστική διάσταση: Η διάσταση αυτή συμπεριλαμβάνει όλες τις πράξεις, συμπεριφορές και δραστηριότητες που κάνουμε ανάλογα με την εικόνα που έχουμε διαμορφώσει για την εμφάνισή μας. Για παράδειγμα, πιστεύουμε ότι δεν έχουμε το «σωστό» βάρος και προσπαθούμε να χάσουμε κιλά, ή δεν μας αρέσει το σώμα μας και αποφεύγουμε να το εκθέτουμε στην παραλία. Αντίθετα μπορεί να θεωρούμε ότι έχουμε τον «ιδανικό» σωματότυπο και τον «επιδεικνύουμε» με το ντύσιμό μας.

Η αρνητική εικόνα σώματος

 Πολλοί άνθρωποι είναι δυσαρεστημένοι με κάποια τουλάχιστον πτυχή της εμφάνισής τους και ίσως επιθυμούν να την αλλάξουν. Ωστόσο, αυτή η δυσαρέσκεια δεν παρεμβαίνει, συνήθως, στην συνολική εικόνα που έχουν για τον εαυτό τους. Αισθάνονται επαρκείς και αξιόλογοι και η εικόνα σώματος δεν εμποδίζει την ικανότητά τους να έχουν ικανοποιητική κοινωνική και επαγγελματική ζωή. Για άλλους ανθρώπους, οι έγνοιες τους για το σώμα και την εμφάνισή τους είναι πολλές και έντονες με αποτέλεσμα να επηρεάζεται η συνολική αντίληψη που έχουν για τον εαυτό τους, καθώς και η καθημερινή τους λειτουργικότητα.

Τέλος, για τα άτομα που ταλαιπωρούνται από κάποια διατροφική διαταραχή η ενασχόλησή τους με το βάρος και το σχήμα του σώματός τους καθορίζει την εικόνα που έχουν για το σύνολο του εαυτού τους, την επάρκεια που νιώθουν στις διαπροσωπικές τους σχέσεις και εμποδίζει την ικανότητά τους να έχουν κοινωνική ζωή, την καθημερινή τους λειτουργία και εργασία.

Ποιες συμπεριφορές δείχνουν αρνητική εικόνα σώματος;

– Λεπτομερής εξέταση στον καθρέπτη ή αποφυγή το

– Συχνό ζύγισμα ή αποφυγή της ζυγαριάς.

– Υπερβολική έμφαση σε συγκεκριμένα σημεία του σώματος (στομάχι, πόδια, γλουτοί, στήθος κ.ά.).

– Σύγκριση με την εμφάνιση άλλων ατόμων.

– Δίαιτα ή άλλες μέθοδοι ελέγχου του βάρους.

– Κριτική για τον εαυτό του και το σώμα του είτε δημόσια είτε νοερά.

– Αναζήτηση επιβεβαίωσης από τους άλλους π.χ. «Αδυνάτισα; Πώς σου φαίνομαι;».

– Προσπάθειες να καλύψει πρηξίματα ή τα σημεία του σώματος που δεν του αρέσουν.

– Το άτομο αποφεύγει να τρώει δημοσίως.

– Περίεργα μοντέλα διατροφής και γυμναστικής: Μονοήμερες αποτοξινώσεις, δεν τρώει όλη την ημέρα, δίαιτες πριν το καλοκαίρι, υπερβολική γυμναστική.

– Το άτομο έχει ρούχα για τις μέρες που αισθάνεται παχύ και για τις μέρες που αισθάνεται λεπτό.

– Συχνές παρεμβάσεις ή επεμβάσεις αισθητικής (botox, πλαστική χειρουργική, βαριατρικές επεμβάσεις κ.ά.).

Ανάλογα με το πόσο συχνές και έντονες είναι οι παραπάνω συμπεριφορές, τόσο πιο αρνητική είναι η εικόνα που έχει ένα άτομο για την εμφάνισή του και κατά συνέπεια επηρεάζει σε μεγαλύτερο βαθμό την κοινωνική του ζωή και τη λειτουργικότητά του.

Τι μπορεί να γίνει;

Εάν ένα άτομο αναγνωρίζει τον εαυτό του σε κάποια ή σε κάποιες από τις παραπάνω συμπεριφορές καλό θα ήταν να σκεφτεί την προοπτική να μιλήσει σε κάποιον για το πρόβλημά του . και να αναζητήσει βοήθεια. Γιατί η αρνητική εικόνα σώματος  είναι μέρος ενός πιο πολύπλοκου ζητήματος το οποίο δεν μπορούμε να επιλύσουμε μόνοι μας. Η ψυχοθεραπεία μπορεί να προσφέρει αποτελεσματική βοήθεια σε ζητήματα εμφάνισης και στον τρόπο που αυτά ενδέχεται να συνδέονται με την αυτοεκτίμηση και την γενικότερη λειτουργία του ατόμου. Είναι πραγματικά κρίμα να “χαλάμε” τη ζωή μας επειδή θα θέλαμε το σώμα μας να είναι διαφορετικό. Εξ άλλου, με εξαίρεση τους αθλητές και τα μοντέλα, δεν χρειαζόμαστε σώμα με ιδανικές αναλογίες για να αποκτήσουμε καλούς φίλους, για να διαπρέψουμε στη δουλειά μας, για να δημιουργήσουμε αρμονικές ερωτικές σχέσεις και αργότερα μια ευτυχισμένη οικογένεια.